Bulgaristan’da Ne İş Yapılır?

Balkanların stratejik noktasında yer alan Bulgaristan, Avrupa Birliği üyeliği ve çeşitli avantajlarıyla Türk yatırımcılar için önemli bir cazibe merkezi haline gelmiştir.

%10 kurumlar vergisi ile AB’nin en düşük vergi oranına sahip olması, Karadeniz ve Tuna nehri üzerindeki konumu ve 500 milyonu aşkın AB pazarına doğrudan erişimi, Bulgaristan’ı Türk girişimciler için ideal bir yatırım lokasyonu yapmaktadır.

Bulgaristan’da yapılabilecek en yaygın iş alanları aşağıda listelendiği gibidir:

Temizlik ve hijyen ürünleri üretimi ve satışı
Alüminyum ürünleri imalatı
Tekstil üretimi ve ticareti
İlaç sektöründe üretim ve dağıtım
Güneş enerjisi sistemleri kurulumu ve ticareti
Sağlık hizmetleri sunumu
Bankacılık ve finans hizmetleri
Cam üretimi
Otomotiv kablo ve yedek parçaları üretimi
Fayans üretimi ve ticareti
Otel işletmeciliği ve turizm hizmetleri
Yolcu taşımacılığı
Müteahhitlik ve inşaat projeleri
Altyapı projeleri (AB fonları destekli)
Ev içi ekipman üretimi ve satışı
Dekorasyon ürünleri
Sağlıklı yaşam ürünleri
Gıda üretimi ve ticareti
Bilişim ve yazılım hizmetleri
Lojistik ve depolama hizmetleri
Danışmanlık hizmetleri
Eğitim sektörü yatırımları
Yenilenebilir enerji projeleri
Makine endüstrisi yatırımları
Tarım ve hayvancılık

“Bulgaristan’da Aranan Meslekler” içeriğimiz de ilginizi çekebilir: https://hedefisdanismanlik.com/bulgaristanda-aranan-meslekler/

İçerik Başlıkları

Bulgaristan’da İş Kurmanın Avantajları Nelerdir?

Türkler için Bulgaristan’da iş kurmanın birçok avantajı bulunmaktadır:

Avrupa Birliği üyeliği: Bulgaristan’ın en önemli avantajlarından biri AB üyesi olması ve Avrupa Birliği’nin iç pazarına tam erişime sahip olmasıdır. AB üyeliği sayesinde mallar ve hizmetler diğer üye ülkelere sorunsuz bir şekilde ihraç edilebilir.
Avrupa’nın en düşük vergi oranları: Bulgaristan, %10 kurumlar vergisi oranıyla AB ülkeleri içinde en düşük vergi oranına sahip ülkedir. Bu düşük vergi oranı, şirketlerin daha fazla kar elde etmesine ve kazançlarını yatırıma dönüştürmesine olanak tanır.
Basit vergi mevzuatı: Bulgaristan’ın vergi sistemi son derece basittir. Kar payı dağıtım vergisi %5, KDV %20’dir ve AB içi gönderim ve ihracatlar KDV’den muaftır. Bu basitlik, işletmelerin vergi yükümlülüklerini daha kolay yönetmesini sağlar.
Düşük işgücü maliyetleri: Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri ile kıyaslandığında Bulgaristan’da işgücü maliyetleri en düşük seviyededir. İşveren SGK primleri %17,9 olup, işletmelere daha düşük operasyonel maliyetler sağlar. Çalışma kalitesi/maliyet oranı oldukça caziptir.
Rekabetçi elektrik fiyatları: Bulgaristan’da elektrik fiyatları Avrupa ortalamasının altındadır. Bu durum özellikle üretim yapan işletmeler için önemli bir maliyet avantajı sağlar ve işletme giderlerini düşürür.
Uygun depo, lojistik ve ofis kiralama maliyetleri: Bulgaristan, depo, lojistik ve ofis kiralama maliyetlerinde bölgedeki en avantajlı ülkedir. Bu durum, şirketlerin kuruluş ve işletme maliyetlerini azaltarak rekabet avantajı sağlar.
Stratejik coğrafi konum: Karadeniz’e kıyısı olması, Tuna nehrine sahip olması ve Balkanların tam ortasında yer alması, Bulgaristan’ı Balkanların önemli ticaret üslerinden biri yapar.
Liberal gümrük rejimi: Bulgaristan’ın gümrük rejimi oldukça liberaldir. Mallar kolayca AB ülkeleri içinde satılabilir. Yurt dışından getirilen hammadde üretime monte edilebilir ve üretilen ürünler herhangi bir AB ülkesine gümrüksüz nakledilebilir ve satılabilir.
AB fonlarından yararlanma imkanı: Bulgaristan AB fonları tarafından sürekli desteklenmektedir. Özellikle altyapı projelerine güçlü AB fonlaması yapılmaktadır. Bulgaristan’da kurulan yabancı şirketler de bu AB fonlarından yararlanabilmektedir.
Gelişmiş bankacılık altyapısı: Bulgaristan’ın bankacılık altyapısı gelişmiştir. Herhangi bir nedenle bankacılık sisteminde zorluk yaşanmaz. Havale ve uygulama kolaylığı bulunmaktadır.
İstikrarlı ekonomik büyüme ve düşük enflasyon: Bulgaristan’ın kararlı ekonomik büyümesi ve düşük enflasyon oranı, yatırımcılar için güven verici bir ortam oluşturmaktadır.
Şeffaf ticari politikalar ve karşılıklı güven atmosferi: Bulgaristan’da şeffaf ticari politikalar uygulanmakta olup bu durum yabancı yatırımcılar için karşılıklı güven ortamı yaratmaktadır.
Hükümet tarafından sağlanan yatırımcı destekleri: Bulgaristan hükümeti, yatırımcılara danışmanlık, hızlandırılmış idari prosedürler ve kamu ile ilişkilerde destek sağlamaktadır. Bu destekler yatırım sürecini kolaylaştırır.
Türkiye-Bulgaristan arasında gümrük vergisi muafiyeti: İki ülke arasında yapılan anlaşma ile Gümrük Birliği kapsamındaki sanayi ürünlerinin ticaretinde gümrük vergisi uygulanmamaktadır. Bu durum Türk ihracatçıları için önemli bir avantaj sağlar.
Yatırım teşvikleri ve hibe destekleri: Bulgaristan Yatırım Ajansı, belirli kriterleri karşılayan yatırım projeleri için çeşitli teşvikler ve hibe destekleri sunmaktadır. Bu destekler yatırım maliyetlerini azaltır.

Türkler İçin Bulgaristan Yatırım Teşvikleri (Bulgaristan’ın Ticaret İmkanları)

Bulgaristan’da yatırım teşviklerini Ekonomi Bakanlığı bünyesindeki Bulgaristan Yatırımlar Ajansı koordine etmektedir. Teşvik sistemi üç ana kategoriye ayrılmıştır:

Yatırım Teşvik Mevzuatı (IPA)

Yeni tesis kurulumu, kapasite artırımı veya ürün çeşitlendirilmesine yönelik yatırımlar desteklenir.
Finansal destekler ve altyapı yardımları sağlanır.
Yatırımın yapıldığı araziye kadar altyapı inşaatı için maddi destek verilir.

Vergi Teşvikleri

AR-GE harcamalarında vergi muafiyetleri.
Sermayenin kısıtlanmadan geri gönderilmesi imkanı.
2,5 milyon euroyu aşan ve en az 20 kişiye istihdam sağlayan yatırımlarda KDV ödemesini 2 yıl erteleme imkanı.

İstihdam Teşvikleri

Yeni istihdam edilen personel için işveren sigorta primlerinin iadesi (en fazla 2 yıl süreyle).
Mesleki eğitim programlarına finansal destek.
Çalışanların uygun pozisyonlara yerleştirilmesi desteği.

Bulgaristan-Türkiye ticaret ilişkilerinin geliştirilmesi için çeşitli kurumlar destek sağlamaktadır:

Bulgar-Türk Ticaret ve Sanayi Odası: Tanışma ve danışma platformu sunarak iş bağlantıları sağlar.
Türkiye Ticaret Müşavirliği ise şu destekleri sunar:

Sektöre özel ekonomik raporlar hazırlama
Haftalık ekonomik bültenler yayınlama
Türk ve Bulgar firmalarını eşleştirme
Kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşlarıyla irtibat desteği
Kamu ihalelerinin takibi (özellikle 1 milyon euro üzerindeki ihaleler)
Yatırımcı ve ihracatçılara bilgi desteği

Bulgaristan’a Yatırım Yapmanın Sektörlere Göre Dağılımı Nasıldır?

Bulgaristan, çeşitli sektörlerde yatırım fırsatları sunan dinamik bir ekonomiye sahiptir. Sektörlere göre yatırım potansiyeli ve karakteristikleri şu şekildedir:

1. Enerji Sektörü

Yatırım Fırsatları: Enerji santrallerinin modernizasyonu, dağıtım ağları, enerji verimliliği projeleri kilit rol oynamaktadır.
Büyüme Potansiyeli: Sektör, Bulgaristan ekonomisindeki en büyük sektörlerden biridir ve sürekli gelişmektedir.
Yenilenebilir Enerji: Özellikle güneş enerjisi alanında yatırım potansiyeli yüksektir.

2. Metalurji Sektörü

Ekonomik Katkı: Ülkenin gayri safi yurtiçi hasılasına yılda %3,5’lik bir artış sağlamaktadır.
Hızlı Büyüme: Son dönemde enerji sektörüyle başa baş ilerleyen bir gelişim göstermektedir.
Yatırım Çekiciliği: Genişleyen ve gelişen yapısıyla yatırımcıların ilgisini çekmektedir.
Kaynak Zenginliği: Bulgaristan’ın zengin maden yatakları, sektöre hammadde avantajı sağlar.

3. Makine Endüstrisi Sektörü

Dijitalleşme Odağı: Üretimde dijitalleşme artışı ile verimlilik ve hız artışı hedeflenmektedir.
Devlet Teşviki: Bulgaristan hükümeti tarafından teşvik ve yönetime değer bir sektör olarak görülmektedir.
Gelişim Beklentisi: Sektör gelişim odaklı bir yaklaşımla yatırımcılara açıktır.
Otomotiv Parçaları: Özellikle otomotiv kablo ve yedek parçaları üretiminde Türk yatırımcılar aktiftir.

4. Tarım Sektörü

Doğal Avantajlar: İyi bir iklim ve verimli toprak yapısı maksimum verim için ideal koşullar sağlamaktadır.
AB Destekleri: Avrupa Birliği üyeliği, tarım sektörüne yapılan yatırımları desteklemektedir.
Yüksek İlgi: Bulgaristan, yatırımcıların ilgisini daima çeken bir tarım sektörüne sahiptir.
Organik Tarım: Artan organik ürün talebi, bu alanda yatırım fırsatları sunmaktadır.

5. Turizm Sektörü

Sürekli Gelişim: Bulgaristan turizm sektöründe gelişmeye devam etmektedir.
Yatırım Çekiciliği: Gelişim sürecinde yatırımcıların odağı olmaya devam etmektedir.
Kıyı ve Dağ Turizmi: Karadeniz kıyıları ve dağ bölgeleri turizm yatırımları için elverişlidir.
Kültür Turizmi: Ülkenin zengin kültürel mirası, alternatif turizm yatırımları için potansiyel taşır.

6. İnşaat ve Altyapı Sektörü

AB Projeleri: AB operasyonel programları çerçevesinde altyapı projeleri gündemdedir.
Müteahhitlik Fırsatları: Müteahhitlik ve inşaat firmaları için elverişli bir ortam bulunmaktadır.
Varna ve Sofya: Bu şehirler özellikle inşaat yatırımları için uygundur.
Konut Projeleri: Özellikle büyük şehirlerde konut projelerine yönelik talep artmaktadır.

7. Sağlık ve İlaç Sektörü

Yaşlanan Nüfus: Ülkenin yaş ortalamasının yüksek olması, sağlık hizmetlerine olan talebi artırmaktadır.
Türk Yatırımcılar: İlaç ve sağlık hizmetleri alanında Türk şirketleri aktif olarak faaliyet göstermektedir.
Modernizasyon İhtiyacı: Sağlık altyapısının modernizasyonu için yatırım fırsatları bulunmaktadır.
İnovasyon Potansiyeli: Medikal teknoloji ve ilaç araştırmalarında yatırım potansiyeli mevcuttur.

8. Tekstil ve Hazır Giyim Sektörü

Köklü Gelenek: Güçlü tekstil üretim geleneği ve altyapısı bulunmaktadır.
İhracat Potansiyeli: AB pazarına doğrudan erişim sayesinde ihracat avantajı sağlamaktadır.
Türk Yatırımları: Çok sayıda Türk tekstil firması Bulgaristan’da faaliyet göstermektedir.
Maliyet Avantajı: Düşük işçilik maliyetleri, sektörde rekabet avantajı sağlar.

9. Bilgi Teknolojileri ve Yazılım Sektörü

Büyüyen Pazar: Hızla gelişen bir sektör olarak öne çıkmaktadır.
Nitelikli İşgücü: Teknik eğitim almış, nitelikli bir işgücü havuzu bulunmaktadır.
Yenilikçilik: Start-up’lar ve teknoloji şirketleri için uygun ekosistem mevcuttur.
Düşük Maliyetler: Avrupa’nın düşük maliyetli yazılım geliştirme merkezlerinden biridir.

10. Lojistik ve Depolama Sektörü

Stratejik Konum: Avrupa, Asya ve Ortadoğu arasında stratejik kavşak noktasındadır.
Altyapı Gelişimi: Ulaşım ve lojistik altyapısına sürekli yatırımlar yapılmaktadır.
Felipe ve Burgaz: Bu şehirler önemli lojistik merkezleri olarak öne çıkmaktadır.
AB Erişimi: AB pazarına doğrudan erişim, lojistik operasyonlar için avantaj sağlar.

Nasıl Bulgaristan’da İş Bulunur?

Bulgaristan’da iş bulma süreci için izlenebilecek çeşitli yollar ve kaynaklar bulunmaktadır:

Resmi Kurumlar Aracılığıyla İş Bulma

Türkiye İş Kurumu (İŞKUR): İŞKUR, Bulgaristan’daki açık pozisyonlar için düzenli olarak ilanlar yayınlamaktadır. Türkiye’den Bulgaristan’da çalışmak isteyenler, İŞKUR’un web sitesi üzerinden bu ilanlara başvurabilirler.
Bulgaristan İstihdam Ajansı: Bulgaristan’ın resmi istihdam kurumu olan “Агенция по заетостта” (İstihdam Ajansı) üzerinden iş ilanlarına erişebilirsiniz. Kurum, tüm ülkedeki açık pozisyonları listeler ve yabancı çalışanlar için gerekli izin süreçleri hakkında bilgi sağlar.
Türkiye ve Bulgaristan Büyükelçilikleri: Her iki ülkenin büyükelçilikleri, zaman zaman Bulgaristan’da çalışma fırsatları hakkında bilgilendirmeler yapmaktadır. Büyükelçiliklerin web sitelerini düzenli olarak kontrol etmek faydalı olabilir.

Türk Şirketleri Üzerinden İş Bulma

Bulgaristan’da Şubesi Olan Türk Şirketleri: Paşabahçe, Tekfen, Mapa İnşaat, Bauhaus, Şişecam, Kardökmak ve Gama Holding gibi büyük Türk şirketlerinin Bulgaristan’da şubeleri bulunmaktadır. Bu şirketlerin Türkiye şubelerine veya doğrudan Bulgaristan ofislerine başvuru yapabilirsiniz.
Bulgar-Türk Ticaret ve Sanayi Odası: Bu kurum, Türk ve Bulgar firmalarını buluşturan bir platform olarak iş bağlantıları sağlamaktadır. Odanın iş ilanları bölümünü takip edebilir veya doğrudan iletişime geçerek kariyer fırsatları hakkında bilgi alabilirsiniz.

Online İş Arama Platformları: Bulgaristan’da iş bulmak için kullanabileceğiniz popüler web siteleri:

Indeed: Uluslararası iş arama platformudur ve Bulgaristan’daki birçok açık pozisyonu listeler.
JustLanded: Yurt dışında çalışmak isteyenler için özel bir platform olup, Bulgaristan’daki iş fırsatları hakkında kapsamlı bilgiler sunar.
Jobs.bg: Bulgaristan’ın en büyük iş arama platformlarından biridir ve çok sayıda açık pozisyonu listeler.
Rabota.bg: Bulgaristan’daki iş arayanlar için kapsamlı bir iş arama portalıdır.
JobTiger: Bulgaristan’ın önde gelen kariyer platformlarından biridir.
BGRabotodatel: Bulgar işverenler ve iş arayanlar için bir buluşma noktası olarak hizmet vermektedir.
Zaplata.bg: İş ilanları ve maaş bilgileri için kullanılan popüler bir platformdur.
Alo.bg: Çeşitli kategorilerde iş ilanları sunan bir platformdur.
OLX Bulgaristan: İkinci el eşya satışı yanında iş ilanları da yayınlayan bir platformdur.

Türkiye’den Bulgaristan’a Ne Satılır?

Türkiye’den Bulgaristan’a ihraç edilen (satılan) birçok ürün ve hizmet bulunmaktadır:

Otomotiv ve Yedek Parçaları: Türkiye’den Bulgaristan’a otomotiv sektöründe önemli ihracat yapılmaktadır. Araç parçaları, kablolar ve otomotiv yan sanayi ürünleri yüksek talep görmektedir.
Tekstil ve Hazır Giyim Ürünleri: Türkiye’nin güçlü olduğu tekstil sektörü, Bulgaristan pazarında da önemli bir paya sahiptir. Konfeksiyon ürünleri, ev tekstili ürünleri ve kumaşlar Bulgaristan’ın perakende sektöründe geniş yer bulmaktadır.
Gıda Ürünleri:Türk gıda ürünleri, Bulgaristan’da büyük ilgi görmektedir. Yaş meyve-sebze, işlenmiş gıdalar, şekerli ve çikolatalı mamuller, kuruyemişler Bulgar tüketicilerin tercih ettiği ürünler arasındadır. Bulgaristan’daki Türk nüfusu da bu ürünlere olan talebi artırmaktadır.
İnşaat Malzemeleri: Yapı malzemeleri, seramik, cam ve mobilya ürünleri Bulgaristan’a ihraç edilen önemli kalemlerdir. Özellikle banyo ve mutfak ürünleri, kapı ve pencere sistemleri öne çıkan ürünlerdir.
Temizlik ve Hijyen Ürünleri: Türk temizlik ürünleri üreticileri, Bulgaristan pazarında güçlü bir konuma sahiptir. Deterjanlar, temizleyiciler ve kişisel bakım ürünleri rekabetçi fiyatları ve kaliteleriyle tercih edilmektedir.
Elektrikli Ev Aletleri: Küçük ev aletlerinden beyaz eşyaya kadar geniş bir yelpazede Türk ürünleri Bulgaristan’a ihraç edilmektedir. Türk markaları fiyat-performans dengesi nedeniyle tercih edilmektedir ve Bulgaristan’daki elektronik mağazalarında yaygın olarak satılmaktadır.
İlaç ve Medikal Ürünler: Jenerik ilaçlar ve tıbbi malzemeler Bulgaristan’daki sağlık sektörü tarafından tercih edilmektedir. Yaşlanan nüfus yapısı bu ürünlere olan talebi artırmaktadır.
Makine ve Ekipmanlar: Türkiye’den Bulgaristan’a endüstriyel makineler, tarım makineleri ve üretim ekipmanları ihraç edilmektedir.
Plastik Hammadde ve Ürünleri: Plastik hammaddeler ve mamul ürünler, Türkiye’den Bulgaristan’a önemli ihracat kalemleridir. Ambalaj malzemeleri, plastik borular ve profiller endüstriyel kullanım için talep görmektedir.
Kağıt ve Kağıt Ürünleri: Türkiye’den Bulgaristan’a kağıt hamuru, karton, ambalaj kağıdı ve kağıt ürünleri ihraç edilmektedir. Bu ürünler ambalaj sektörü ve ofis kullanımı için tercih edilmektedir.

Sıkça Sorulan Sorular

Bulgaristan’da iş imkanları ve ne iş yapılacağı konusunda araştırma yapanların diğer merak ettiği soruları bu bölümde yanıtadık.

Türkler Bulgaristan’da çalışabilir mi?

Evet, Türkler Bulgaristan’da gerekli çalışma ve oturma izinlerini aldıktan sonra yasal olarak çalışabilirler.

Çalışma koşullarının uygun olması ve sigorta maliyetlerinin düşük olması nedeniyle Türkler, Bulgaristan’daki firmaları üzerinden farklı AB ülkelerindeki projelerde çalışabilirler.

Ayrıca Bulgaristan’da şirket kurmak ve oturum izni almak için temsilcilik açma yöntemi de bulunmaktadır. Böylece şirket kurma ve muhasebe maliyetlerine katlanmadan oturum izni almak mümkündür.

Bulgaristan ekonomisi iyi mi?

Evet, Bulgaristan ekonomisi istikrarlı bir büyüme göstermekte ve düşük enflasyon oranına sahiptir.

Elektrik fiyatları Avrupa ortalamasının altında, depo, lojistik ve ofis kiralama maliyetleri bölgedeki en avantajlı seviyede, işgücü maliyetleri ise Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri arasında en düşük düzeydedir. AB fonları tarafından sürekli desteklenen Bulgaristan ekonomisi, özellikle altyapı projelerinde güçlü AB finansmanı almaktadır.

Bulgaristan’da hangi para birimi kullanılıyor?

Bulgaristan’da Leva para birimi kullanılmaktadır.

İş yaparken veya seyahat ederken Euro yerine Leva kullanılması gerekmektedir. Ancak Bulgaristan Euro bölgesine girme hazırlıkları yapmaktadır.

Bulgaristan’da iş yapan Türk firmaları var mı?

Evet, Bulgaristan’da halihazırda birçok Türk firması aktif olarak faaliyet göstermektedir.

Paşabahçe, Tekfen, Mapa İnşaat, Bauhaus, Şişecam, Kardökmak ve Gama Holding gibi büyük Türk şirketleri Bulgaristan’da şubeler açmıştır.

Bulgaristan’da kaçak çalışmanın cezası nedir?

Bulgaristan’da kaçak çalışmanın ciddi para cezaları bulunmaktadır. Kaçak çalışan yabancı uyruklu kişilere 3000 Bulgar Levası para cezası kesilirken, kaçak işçi çalıştıran özel kişilere 500-5.000 Leva, tüzel kişilere ise 20.000 Leva ceza uygulanmaktadır.
Tekrar eden durumlarda özel kişilere 1.000-6.000 Leva, tüzel kişilere ise yine 20.000 Leva ceza kesilmektedir.